Η βιολογική ηλικία, αντίθετα, είναι ο καθρέφτης της πραγματικής κατάστασης του οργανισμού μας. Αντικατοπτρίζει το πώς λειτουργούν τα κύτταρα, οι ιστοί και τα συστήματά μας — πόσο “παλιά” ή “νέα” είναι, ανεξάρτητα από το έτος γέννησης.
Η έννοια της βιολογικής ηλικίας βασίζεται στη σύγχρονη βιολογία της γήρανσης (biogerontology).
Η έρευνα έχει δείξει ότι η διαδικασία της γήρανσης δεν είναι απλώς αποτέλεσμα του χρόνου, αλλά αλληλεπίδραση πολλών παραγόντων: γενετικών, επιγενετικών, ορμονικών, μεταβολικών και περιβαλλοντικών.
Οι μετρήσεις αυτές συγκρίνουν τη λειτουργική κατάσταση του οργανισμού με τη στατιστική μέση τιμή για κάθε ηλικία. Έτσι, δύο άνθρωποι 50 ετών μπορεί να έχουν βιολογική ηλικία 40 ή 60, ανάλογα με τον τρόπο ζωής, τη διατροφή,
το στρες και τη φυσική τους κατάσταση.
Η ημερολογιακή ηλικία είναι αμετάβλητη.
Η βιολογική ηλικία, όμως, μπορεί να επιβραδυνθεί, να σταθεροποιηθεί ή ακόμη και να “γυρίσει πίσω”.
Αυτό δεν είναι φαντασία, αλλά επιβεβαιωμένο πεδίο έρευνας: μελέτες (Harvard, Yale, Karolinska Institute) έχουν δείξει ότι παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής —όπως διατροφή χαμηλή σε επεξεργασμένα τρόφιμα, διαλειμματική νηστεία, φυσική άσκηση, επαρκής ύπνος, μείωση στρες και συμπληρώματα που ρυθμίζουν τη μεθυλίωση του DNA— μπορούν να μειώσουν τη βιολογική ηλικία κατά 2 έως 3 χρόνια μέσα σε λίγους μήνες.
Η κατανόηση της διαφοράς μεταξύ βιολογικής και ημερολογιακής ηλικίας δεν είναι θεωρητική.
Είναι το θεμέλιο της προληπτικής ιατρικής και του κινήματος της μακροζωίας.
Η βιολογική ηλικία προβλέπει με μεγαλύτερη ακρίβεια από οποιονδήποτε άλλο δείκτη:
- Τον κίνδυνο εμφάνισης χρόνιων νοσημάτων (καρδιαγγειακών, διαβήτη, καρκίνου).
- Την ανθεκτικότητα του οργανισμού στο στρες και στις λοιμώξεις.
- Τη συνολική ποιότητα και διάρκεια ζωής.
Το να “μετράμε” τη βιολογική μας ηλικία δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά μέσο επίγνωσης.
Είναι το πρώτο βήμα για να σχεδιάσουμε εξατομικευμένες παρεμβάσεις — εργαστηριακές, διατροφικές και συμπεριφορικές — που στοχεύουν στην ανάκτηση του κυτταρικού χρόνου.
Σε αυτήν τη νέα προσέγγιση, η ηλικία δεν είναι πεπρωμένο.
Είναι δυναμικό σύστημα, που μπορούμε να επηρεάσουμε.
Η μακροζωία δεν είναι απλώς να ζούμε περισσότερο·
είναι να ζούμε καλύτερα, καθαρότερα και συνειδητότερα.
Horvath S. DNA methylation age of human tissues and cell types. Genome Biology, 2013.
Levine ME et al. An epigenetic biomarker of aging for lifespan and healthspan. Aging, 2018.
Belsky DW et al. Quantification of biological aging in young adults. PNAS, 2015.
WHO: Healthy Ageing and Functional Ability Framework, 2020.
Longo VD, Panda S. Fasting, Circadian Rhythms, and Time-Restricted Feeding in Healthy Lifespan. Cell Metabolism, 2016.